భారత వ్యోమగామి గ్రూప్ కెప్టెన్ శుభాన్షు శుక్లా అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రం (ISS)లో నిర్వహిస్తున్న ఏడు కీలక ప్రయోగాలలో ఒకటైన గురుత్వాకర్షణ లేని వాతావరణంలో కండరాల క్షీణతపై అధ్యయనం, వృద్ధులలో వయసు-సంబంధిత కండరాల క్షీణత (సార్కోపీనియా) చికిత్సకు కొత్త ఆశలు రేకెత్తిస్తోంది. ఈ ప్రయోగం, భారత అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ (ISRO) మరియు బయోటెక్నాలజీ విభాగం (DBT) సహకారంతో, NASA సహాయంతో నిర్వహించబడుతోంది.
మైయోజెనెసిస్-ISRO ప్రయోగం
శుభాన్షు శుక్లా నిర్వహిస్తున్న మైయోజెనెసిస్-ISRO ప్రయోగం మానవ అస్థిపంజర కండరాల కణాలు గురుత్వాకర్షణ లేని వాతావరణంలో ఎలా ప్రవర్తిస్తాయో, వాటి పునర్జనన సామర్థ్యం మరియు మైటోకాండ్రియల్ జీవక్రియలో వచ్చే మార్పులను అధ్యయనం చేస్తుంది. ఈ ప్రయోగంలో, కండరాల స్టెమ్ కణాలను సంస్కృతి చేసి, వాటిని ISSలో గురుత్వాకర్షణ లేని పరిస్థితులలో పరీక్షిస్తారు. ఈ అధ్యయనం దీర్ఘకాల అంతరిక్ష యాత్రలలో కండరాల క్షీణతను నివారించే మార్గాలను కనుగొనడంలో సహాయపడుతుంది.
గురుత్వాకర్షణ లేని వాతావరణంలో, కండరాలు భూమిపై సాధారణంగా చేసే పనిని చేయనవసరం లేకపోవడంతో, కండరాల క్షీణత (అట్రోఫీ) సంభవిస్తుంది. ఈ పరిస్థితి వృద్ధులలో సార్కోపీనియా అనే వయసు-సంబంధిత కండరాల క్షీణతను పోలి ఉంటుంది, ఇది 60 ఏళ్లు పైబడిన వారిలో సాధారణంగా కనిపిస్తుంది. అంతరిక్షంలో కండరాల క్షీణత చాలా వేగంగా, కొన్ని రోజులలోనే సంభవిస్తుంది, ఇది భూమిపై దశాబ్దాలలో జరిగే క్షీణతను అనుకరిస్తుంది.
వృద్ధులకు ఎలా ఉపయోగపడుతుంది?
ఈ ప్రయోగం భూమిపై వృద్ధులలో సార్కోపీనియా చికిత్సకు కొత్త ఆవిష్కరణలకు దారితీసే అవకాశం ఉంది. ప్రస్తుతం, సార్కోపీనియాకు వ్యాయామం, జీవనశైలి మార్పులు మరియు పోషకాహారం తప్ప FDA-ఆమోదిత ఔషధాలు లేవు. అయితే, ఈ అధ్యయనంలో శుభాన్షు శుక్లా కండరాల కణాలపై కొన్ని ఔషధాలను పరీక్షిస్తున్నారు, ఇవి కండరాల క్షీణతను నివారించడంలో లేదా పునర్జననాన్ని మెరుగుపరచడంలో సహాయపడతాయి. ఈ ఔషధాలు కండరాల కణాలు కొవ్వుగా మారకుండా నిరోధించడంతో పాటు, గురుత్వాకర్షణ లేని వాతావరణంలో వచ్చే కొన్ని ప్రతికూల ప్రభావాలను తగ్గించాయని పరిశోధకులు కనుగొన్నారు.
ఈ ప్రయోగం ద్వారా, కండరాల పునర్జననలో మైటోకాండ్రియా (కణాల శక్తి కేంద్రాలు) పాత్రను అర్థం చేసుకోవడంలో కీలక సమాచారం లభిస్తుంది. అంతరిక్షంలో కండరాల క్షీణతకు కారణమయ్యే జన్యు మార్పులు మరియు జీవక్రియ మార్పులను అధ్యయనం చేయడం ద్వారా, వృద్ధులలో కండరాల బలం మరియు పనితీరును కాపాడే కొత్త చికిత్సలను అభివృద్ధి చేయవచ్చు. ఈ పరిశోధన ఫలితాలు కండరాల వ్యాధులు లేదా దీర్ఘకాల బెడ్ రెస్ట్ వల్ల కండరాల క్షీణతను ఎదుర్కొనే రోగులకు కూడా ఉపయోగపడవచ్చు.
శుభాన్షు శుక్లా మిషన్
శుభాన్షు శుక్లా, భారత వైమానిక దళంలో గ్రూప్ కెప్టెన్‌గా పనిచేస్తున్న వ్యోమగామి, జూన్ 25, 2025న NASA యొక్క కెనడీ స్పేస్ సెంటర్ నుండి స్పేస్‌ఎక్స్ డ్రాగన్ అంతరిక్ష నౌకలో ISSకి బయలుదేరారు. ఆయన అక్సియం మిషన్ 4లో మిషన్ పైలట్‌గా పనిచేస్తున్నారు, ఇందులో అమెరికా, పోలాండ్, హంగరీ నుండి మరో ముగ్గురు వ్యోమగాములు ఉన్నారు. 14 రోజుల ఈ మిషన్‌లో, శుభాన్షు మొత్తం 60 సైన్స్ ప్రయోగాలు మరియు వాణిజ్య కార్యకలాపాలలో పాల్గొంటారు, ఇందులో భారతదేశం సహా 31 దేశాలు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్నాయి.
భవిష్యత్ ప్రభావం
ఈ ప్రయోగం దీర్ఘకాల అంతరిక్ష యాత్రలకు అవసరమైన ఆరోగ్య వ్యూహాలను అభివృద్ధి చేయడంలో సహాయపడుతుంది. అంతేకాకుండా, ఈ అధ్యయనం భూమిపై వృద్ధులకు సంబంధించిన కండరాల క్షీణత చికిత్సకు కొత్త ఔషధాలు మరియు చికిత్సా విధానాలను అభివృద్ధి చేయడంలో ముఖ్యమైన దశ. 2025లో, ఈ కండరాల చిప్‌లు మరోసారి ISSకి పంపబడనున్నాయి, గురుత్వాకర్షణ లేని వాతావరణంలో కండరాల క్షీణతను నివారించే ఔషధాల కోసం పరిశోధన కొనసాగించడానికి.
శుభాన్షు శుక్లా ఈ ప్రయోగం ద్వారా భారతదేశ అంతరిక్ష పరిశోధన సామర్థ్యాన్ని ప్రపంచానికి చాటిచెప్పడమే కాకుండా, వృద్ధుల ఆరోగ్య సంరక్షణలో కూడా ఒక కొత్త అధ్యాయాన్ని తెరవగలరని శాస్త్రవేత్తలు ఆశిస్తున్నారు.
సామాజిక ప్రభావం
ఈ పరిశోధన ఫలితాలు వృద్ధుల జీవన నాణ్యతను మెరుగుపరచడమే కాకుండా, ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థలపై ఆర్థిక భారాన్ని కూడా తగ్గించగలవు. సార్కోపీనియా వల్ల జరిగే పడిపోవడం మరియు గాయాలు ఆసుపత్రి ఖర్చులను పెంచుతాయి. కొత్త చికిత్సల ద్వారా కండరాల బలాన్ని కాపాడగలిగితే, వృద్ధులు స్వతంత్రంగా జీవించగలుగుతారు మరియు ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యయాలు తగ్గుతాయి.
అంతేకాకుండా, ఈ ప్రయోగం భారతదేశ యువ శాస్త్రవేత్తలకు మరియు విద్యార్థులకు అంతరిక్ష జీవ విజ్ఞాన పరిశోధనలో పాల్గొనేందుకు ప్రేరణనిస్తుంది. శుభాన్షు శుక్లా ఈ మిషన్ ద్వారా భారతదేశ యువతకు ఒక స్ఫూర్తిగా నిలుస్తారు, శాస్త్రీయ ఆవిష్కరణలు మానవ జీవన నాణ్యతను ఎలా మెరుగుపరుస్తాయో చూపిస్తూ.
తదుపరి దశలు
మైయోజెనెసిస్-ISRO ప్రయోగం ఫలితాలు ISS నుండి భూమికి తిరిగి వచ్చిన తర్వాత, శాస్త్రవేత్తలు ఈ డేటాను విశ్లేషించి, కండరాల క్షీణతను నివారించే ఔషధాలు మరియు చికిత్సలను అభివృద్ధి చేయడానికి పనిచేస్తారు. 2025 చివరిలో, మరిన్ని కండరాల చిప్‌లను ISSకి పంపడం ద్వారా ఈ పరిశోధనను విస్తరించే ప్రణాళిక ఉంది. ఈ రెండవ దశ ప్రయోగంలో, కండరాల పునర్జననను మెరుగుపరిచే కొత్త ఔషధ సమ్మేళనాలను పరీక్షించే అవకాశం ఉంది.
ముగింపు
గ్రూప్ కెప్టెన్ శుభాన్షు శుక్లా నిర్వహిస్తున్న ఈ ప్రయోగం, గురుత్వాకర్షణ లేని వాతావరణంలో కండరాల క్షీణతను అధ్యయనం చేయడం ద్వారా, అంతరిక్ష యాత్రలకు మరియు భూమిపై వృద్ధుల ఆరోగ్య సంరక్షణకు ఒక కొత్త దిశను అందిస్తోంది. ఈ పరిశోధన ఫలితాలు వృద్ధులలో కండరాల బలాన్ని కాపాడటానికి కొత్త ఔషధాలను మరియు చికిత్సలను అభివృద్ధి చేయడంలో సహాయపడతాయి, ఇది వారి జీవన నాణ్యతను మెరుగుపరుస్తుంది. ఈ మిషన్ ద్వారా, భారతదేశం అంతరిక్ష పరిశోధనలో మరియు శాస్త్రీయ ఆవిష్కరణలలో తన సామర్థ్యాన్ని ప్రపంచానికి చాటిచెబుతోంది.
